Het eeuwig leven voor altijd verloren
Er was eens een Venda-koning hoog in de Makonde-bergen. Tijdens zijn regeerperiode waren de mensen blij en gezond. Er viel regen als het nodig was. Maïs, zoete aardappelen, bananen en mango’s waren er in overvloed. Het was inderdaad een goede tijd om te leven in de Makonde-bergen.
De Venda-koning had echter een gebroken hart omdat hij zijn oude moeder met de dag zwakker zag worden. Op een dag kwamen de vrouwen haar vertellen dat ze in de nacht was overleden.
“Waarom kan de mens niet net zo zijn als de maan?” vroeg de koning zich af. “De maan wordt kleiner en kleiner, maar komt altijd terug aan de hemel en wordt dan weer groter.”
Hij riep zijn raadsheren bij elkaar en ze besloten een bericht naar de goden te sturen met het verzoek of de mens eeuwig zou kunnen leven, net als de maan.
“Wie kunnen we sturen?” vroegen ze zich af.
“Kameleon is een betrouwbare boodschapper”, zei de koning. “Met die grote ogen merkt hij alles op en wanneer er gevaar dreigt verandert hij snel van kleur en verstopt hij zich. Als zijn metgezel zal ik Rups sturen. Met al die poten kan Rups snel bewegen en dit is inderdaad een urgente zaak.”
Kameleon en Rups werden geroepen om voor de koning te verschijnen.
De koning zei: “Rups, dit is jouw bericht voor de goden: “De Venda-koning van de Makonde-bergen vraagt u allen zeer nederig om de mens opnieuw te laten leven nadat hij is overleden”.
“Kameleon, dit is jouw bericht voor de goden: “De Venda-koning van de Makonde-bergen vraagt u allen zeer nederig om de maan niet meer te laten opkomen nadat hij is gedaald.”
Met grote haast vertrokken de twee boodschappers. Maar helaas, er gebeurde iets onverwachts. Rups zag onderweg een boom vol rijpe zandappelen. Hij kon zichzelf niet losrukken van dit feestmaal en at en at.
In de tussentijd was Kameleon gearriveerd in het land van de goden. Hij verscheen voor hen en gaf de boodschap van de koning door. Het moment was echter te groots voor deze simpele boodschapper uit Venda-land en in de aanwezigheid van deze ontzagwekkende goden gebeurde er iets vreselijks. Kameleon vergat wat hij moest zeggen. Daar stond hij, zijn ogen rolden van de ene god naar de andere en zijn tong zat vast. Uiteindelijk stotterde hij, “Oh, oh goden! De Venda-koning van de Makonde-bergen vraagt u allen zeer nederig om de mens toe te staan dood te blijven nadat hij is overleden”.
De volgende dag kwam Rups aan. Hij werd voor de goden geleid en bracht zijn boodschap. “De Venda-koning van de Makonde-bergen vraagt u allen zeer nederig om de mens opnieuw te laten leven nadat hij is overleden”.
“Oh nee, we hebben het verzoek van de eerste spreker al ingewilligd, we kunnen dat niet meer veranderen.”
En dat is hoe menselijke wezens hun kans hebben verloren om eeuwig leven te hebben en waarom de kameleon gehaat en gevreesd wordt door het Venda-volk.
Copyright © Dr Ina le Roux
Interpretatie
De zoektocht van de mens naar onsterfelijkheid is een universeel thema. Veel volksverhalen gaan over de pogingen van de mens om de dood te verslaan en eeuwig leven te verwerven. Het eeuwig leven is in de handen van de goden, maar vanwege de onkunde van de boodschappers is alles verloren. Dit Venda-volksverhaal verklaart het afgrijzen, het onvermijdelijke en de onherroepelijke aard van de dood.