De leeuwen en de zebra’s
Er was eens een leeuwenfamilie. Elke morgen gingen het mannetje en vrouwtje samen jagen en bleven de twee kleine leeuwenwelpjes achter.
Op een dag nadat de papa en mama leeuw waren vertrokken kwamen er een paar zebra’s aan. De twee kleine leeuwtjes groetten de zebra’s, maar de arrogante zebra’s schopten de kleine leeuwtjes in de rondte.
“Kan jouw vader zo hard schoppen?” vroegen de zebra’s.
“Nee, dat kan hij niet”, jankten de welpjes.
“Breng ons de duimpiano (mbira) van je vader, we willen muziek”. De welpjes haalden de duimpiano. Eén van de zebra’s speelde wild op de duimpiano terwijl de andere zebra’s onstuimig dansten.
Toen vertrokken de zebra’s weer net zo snel als dat ze waren gearriveerd.
De papa en mama leeuw kwamen terug met voedsel. Na de maaltijd vroeg de papa leeuw aan de welpjes om hem de duimpiano te brengen. Hij begon te spelen, maar het instrument klonk nogal vals.
“Er is iets mis met mijn mbira. Hebben jullie twee met mijn mbira geknoeid terwijl ik weg was?”
“Nee papa.”
De volgende dag gebeurde weer hetzelfde. De zebra’s schopten de welpjes in de rondte, speelden op de duimpiano en dansten. Plotseling waren ze weer vertrokken.
De papa en mama leeuw kwamen thuis nadat ze een lange dag gejaagd hadden.
“Wat is hier toch aan de hand, mijn mbira is weer heel vals.”
“Waarom heb je zo’n grote bult op je wang?” vroeg de mama leeuw, “kijk nou hoe jullie twee in elkaar geslagen zijn!”
“Wat is hier gebeurd?”
De kleine leeuwtjes gaven toe wat er was gebeurd en vertelden wat de zebra’s hadden gedaan.
De volgende ochtend vertrokken de mama en papa leeuw weer zoals gewoonlijk.
En daar kwamen de arrogante zebra’s weer aangegaloppeerd.
Ze schopten de welpjes in het rond, vroegen om de duimpiano en speelden en dansten als voorheen.
“Kan jouw vader de jive dansen zoals wij?”
“Kies nou, welke dans is het beste, de ouderwetse dans van je vader of onze jive?”
“Jullie jive is de beste!” zeiden de welpjes.
Plotseling kwamen de papa en mama leeuw aangerend en sprongen op de arrogante zebra’s. Je hoorde hun botten kraken.
Dat was het einde van de arrogante zebra’s.
Copyright © Dr Ina le Roux
Interpretatie
Dit verhaal laat het dilemma zien van de traditionele dorpshoofden, die zich niet hebben aangepast aan de moderne tijd. De zebra’s zijn de moderne, arrogante samenleving zonder respect voor ouderen (de leeuwen) en hun tradities. Ze stelen de bezittingen van de patriarchen en vertrappen de kinderen! Ze kennen zelfs de oude dansen niet (de Tshikona, de Matangwa of zelfs de Pembela). Ze zijn opstandig en de enige dans die ze kennen is de jive.
Echter, op het eind van het verhaal gaan de mensen terug naar hun tradities – de leeuwen zijn de overwinnaars.
Er is altijd vreugde en gelach als dit verhaal wordt verteld. De moeders en kinderen spelen het gedeelte van de dansende zebra’s en zingen liedjes en herhalen dit vele malen. Hoewel ze de leeuwen respecteren, maken ze ook grappen over hen. Aan het eind, als het gelach minder wordt, zegt soms een oude vrouw: “De zebra’s zijn zo mooi, maar ze vernielen alles!” En een ander “Maar hun dans was zo geweldig!” Het is nodig om traditie en vernieuwing te overpeinzen.
Een mbira is een duimpiano die bestaat uit metalen tongetjes die op een klankkast zijn gemonteerd. Het is een traditioneel instrument dat o.a. door de Shona en Venda wordt gebruikt (in Venda heet het een mbila). Ze geloven dat de zielen van hun voorouders worden bereikt door de klanken van de mbira.